Het coronavirus en impact op accountants­werkzaamheden*

Inmiddels heeft het coronavirus Nederland zodanig in de greep dat accountants geconfronteerd kunnen worden met (grote) vertragingen in het verkrijgen van voldoende informatie voor het controleren, beoordelen en samenstellen van jaarrekeningen van cliënten.

Daarnaast kan het coronavirus zodanige impact hebben op de financiële situatie van de cliënt dat de gevolgen hiervan in de jaarrekening verwerkt moeten worden.

(Grote) vertragingen in het verkrijgen van voldoende informatie

Het is niet ondenkbaar dat – als gevolg van het coronavirus  – het onmogelijk wordt om tijdig voldoende en geschikte informatie te krijgen bij het controleren, beoordelen of samenstellen van jaarrekeningen. Dit kan bijvoorbeeld als het niet mogelijk is om (tijdig) een review ter plaatse uit te voeren of besprekingen te kunnen voeren met medewerkers van de cliënt. In veel gevallen zal het mogelijk zijn om via telefoon, skype of vergelijkbare technologie informatie te ontvangen en overleg te voeren met medewerkers van de cliënt of met collega’s.

Er zullen echter ook situaties zijn waar dit niet mogelijk is. Van accountants wordt verwacht dat zij professioneel kritisch zijn. Daarvoor kan het soms nodig zijn om face-to-face zaken af te stemmen met medewerkers van de desbetreffende cliënt of met collega’s. In die gevallen zal overwogen moeten worden hoe dat het beste gedaan kan worden.

Dit alles kan zulke vertragingen veroorzaken dat het risico bestaat dat deadlines niet gehaald kunnen worden voor het opleveren van accountantsverklaringen. Het is dan verstandig om goed met de betreffende cliënt te bespreken wat de impact is van de door het coronavirus gewijzigde situatie.

Er kunnen situaties ontstaan waarbij het niet mogelijk is om langer te wachten en de controleverklaring afgegeven moet worden. De accountant zal dan het gebrek aan controle-informatie in de verklaring moeten verwoorden door middel van een oordeel met beperking of een oordeelonthouding. De accountant zal dan in de onderbouwing van het oordeel moeten aangeven wat de oorzaak is voor het niet kunnen verkrijgen van voldoende en geschikte controle-informatie.

Jaarrekening

In voorkomende gevallen zullen de gevolgen in de jaarrekening 2019 verwerkt moeten worden als gebeurtenis na balansdatum, omdat het probleem in januari 2020 pas echt bekend is geworden.

Heeft de cliënt een gebroken boekjaar tot en met januari of februari 2020 en zijn de financiële problemen pas veroorzaakt door de uitbraak in Noord-Italië of door de recent genomen maatregelen in Nederland, ook dan verwerkt de cliënt de gevolgen in de jaarrekening als gebeurtenis na balansdatum.

Het kan ook zijn dat de invloed per balansdatum al duidelijk is. In dergelijke situaties kan het nodig zijn om naast de bovengenoemde zaken bij het samenstellen, beoordelen, controleren van de jaarrekening extra aandacht te besteden aan impairment-berekeningen, schattingen en toelichtingen bijvoorbeeld met betrekking tot de risico’s.

* Zie ook de door het NBA uitgebrachte Alert 42 Impact coronavirus op accountantswerkzaamheden.