Schenken vlak voor overlijden; hoe zit het ook alweer?

08-12-2021 | Is de schenker vlak na een schenking overleden? Of wilt u bewust schenken in zicht van overlijden? Wat zijn de gevolgen en wat moet u niet vergeten?

Hoofdregel schenken binnen 180 dagen voor overlijden

De hoofdregel (180-dagenregel) houdt in dat als een schenker binnen 180 dagen na de schenking overlijdt, de schenking voor de erfbelasting wordt opgeteld bij dat wat diezelfde ontvanger verkrijgt uit de nalatenschap van de schenker. Dit is een maatregel waarmee wordt voorkomen dat kort voor overlijden ter besparing van erfbelasting nog snel wordt geschonken.

Moet de ontvanger dan dubbel betalen?

Als u bewust in het zicht van overlijden schenkt of onverhoopt binnen 180 dagen na de schenking komt te overlijden, moet de ontvanger dan én schenkbelasting én erfbelasting betalen over de schenking?

Nee, dat is niet het geval. Er is geen sprake van dubbele heffing. De schenkbelasting die is betaald wordt op de verschuldigde erfbelasting in aftrek gebracht. De verrekening vindt plaats volgens de zogenoemde verrekeningsmethode.

Niet alle schenkingen tellen bij de erfenis

• Ontvangen schenking(en), eventuele legaten en erfdeel worden voor de erfbelasting samengeteld als de ontvanger van de schenking en de legitimaris en/of erfgenaam dezelfde zijn.
• De schenking die niet meetelt voor de 180-dagenregel is een schenking waarbij gebruik is of wordt gemaakt van een verhoogde vrijstelling.
  Voorbeelden hiervan zijn: eenmalig verhoogde vrijstelling zonder bestedingseis, een vrijstelling voor een dure studie of een schenking ten behoeve van de eigen woning.
  Om gebruik te kunnen maken van een verhoogde vrijstelling moet bij de aangifte schenkbelasting worden verzocht om toepassing van een dergelijke vrijstelling.

Een voorbeeldberekening

Moeder schenkt op 1 mei 2021 zoon en dochter elk € 16.604. Hierover zijn zoon en dochter elk € 1.000 schenkbelasting verschuldigd.

Verschuldigde schenkbelasting 10% x € 10.000 = € 1.000

Stel moeder overlijdt op 4 augustus 2021 (binnen 180 dagen). Zoon en dochter erven elk nog € 120.000.

De verschuldigde erfbelasting wordt dan als volgt berekend:

Verschuldigde erfbelasting 10% x € 115.322 = €11.532

De betaalde schenkbelasting wordt verrekend met de aan het bedrag van de schenking toe te rekenen erfbelasting.

Evenredig deel van de erfbelasting: (€ 16.604 / € 136.604) x € 11.532 = € 1.402
De, na verrekening, verschuldigde erfbelasting bedraagt: € 11.532 -/- € 1.000 = € 10.532

In een formule

(schenking/totale verkrijging) x verschuldigde erfbelasting = evenredig deel erfbelasting (= maximale vermindering erfbelasting)

Is schenken binnen 180 dagen voor overlijden nu voor- of nadelig?

Zoals uit het voorbeeld blijkt is het totaal aan schenk- en erfbelasting uiteindelijk € 1.000 + € 10.532 = € 11.532. Dat is gelijk aan de belasting die zou zijn verschuldigd indien geen schenking zou zijn gedaan.

Is de regeling altijd neutraal?

Zeker niet! De regeling is immers ook niet bedoeld om schenk- of erfbelasting te besparen.

We gebruiken een ander voorbeeld, waarbij in dit geval de nalatenschap nog slechts € 4.000 is en het bedrag van de schenking € 46.604.

Schenkbelasting:

Verschuldigde schenkbelasting 10% x € 40.000 = € 4.000

Erfbelasting:

Verschuldigde erfbelasting 10% x € 29.322 = € 2.932

Evenredig deel van de schenkbelasting:
Schenking (€ 46.604/€ 50.604) x € 2.932 = € 2.700
De, na verrekening, verschuldigde erfbelasting bedraagt: € 2.932 -/- € 2.700 = € 232

In totaal is aan schenk- en erfbelasting uiteindelijk € 4.000 + € 232 = € 4.232 verschuldigd.

Het nadeel is: € 4.232 -/- € 2.932 = € 1.300.

In dit voorbeeld betalen zoon en dochter dus elk € 1.300 meer dan wanneer moeder niet zou hebben geschonken.

Heeft de schenker een partner?

Wanneer de schenker in algehele gemeenschap van goederen is gehuwd en een schenking doet én binnen 180 dagen na de schenking overlijdt (of de partner van de schenker overlijdt), dan moet de ontvanger 50% van de ontvangen schenking bij de nalatenschap tellen.

Schenkt de schenker uit zijn of haar eigen vermogen dan geldt vorenstaande 50% niet. Een schenker kan uit eigen vermogen schenken door huwelijksvoorwaarden, vermogen van voor het huwelijk (bij een huwelijk vanaf 1 januari 2018) of door een zelf ontvangen schenking of nalatenschap onder uitsluitingsclausule.

Rekenmodel en Kennisbank

Wilt u zelf aan de slag met het berekenen van het voor- of nadeel van schenken voor overlijden? Houdt u dan onze Kennisbank in de gaten, binnenkort wordt het model opgenomen.