Rechten bij kort- en langdurend zorgverlof en calamiteitenverlof

16-08-2022  |  Voor de relatie tussen werkgever en werknemer is het van belang dat ook de werkgever op de hoogte is van de wettelijke rechten die werknemer heeft indien hij verlof vraagt wegens ziekte van een kind of partner. Ook komt de nieuwe Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden om de hoek kijken. Volgens deze wet heeft werkgever de plicht schriftelijk aan zijn werknemer(s) mede te delen welke verlofrechten deze heeft.

Kortdurend zorgverlof: wanneer en hoelang?

De werknemer heeft recht op kortdurend zorgverlof als hij zijn ouder, een thuiswonend ziek kind of zijn partner moet verzorgen. Hij moet dan wel de enige zijn die de ziekte op dat moment kan verzorgen. Een ouder hoeft niet op zijn adres ingeschreven te staan. Dit zorgverlof bedraagt op jaarbasis maximaal tweemaal het aantal uren dat de werknemer in een week werkt.

Voorbeeld: iemand werkt 36 uur per week als verzorgend personeel, hij of zij kan per jaar maximaal 72 uur kortdurend zorgverlof opnemen (ineens of in gedeelten).

Het past in het kader van de wet dat de werkgever dit kortdurend zorgverlof uitsluitend mag weigeren als het bedrijf daardoor in ernstige problemen zou komen. Als het zorgverlof eenmaal is toegestaan, is dat onomkeerbaar.

Vergoedingen en vakantiedagen

Gedurende dit zorgverlof heeft de werknemer recht op ten minste 70% van het salaris, maar als ondergrens het minimumloon.

Behoudens regelingen in de cao of met de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging, mag het zorgverlof niet met de vakantiedagen worden verrekend. Wel is de verrekening mogelijk op grond van eerdere afspraken met de werkgever of als de werknemer hiervoor uitdrukkelijk toestemming heeft verleend. Doet verrekening zich voor, dan geldt dat alleen mag worden verrekend met bovenwettelijke vakantiedagen of vakantiedagen die in de afgelopen jaren zijn gespaard.

Wettelijke vakantiedagen omvatten viermaal de wekelijke arbeidsduur, de rest is bovenwettelijk.

De verrekening kan alleen voor vakantiedagen die de werknemer boven het wettelijk minimum heeft.

Langdurig zorgverlof, wanneer en hoelang?

Soms heeft de werknemer behoefte aan een langere verlofperiode. De regeling voor het langdurend zorgverlof ziet op de zorg voor een levensbedreigend zieke partner, ouder of kind. Dit verlof omvat maximaal zesmaal het aantal uren dat werknemer per week werkt. Ook dit zorgverlof kan in overleg met werkgever ineens of verspreid worden opgenomen over een periode van maximaal 18 weken. Afwijkingen bij cao zijn mogelijk.

Het langdurend zorgverlof heeft vanwege de duur een grote impact op de bedrijfsvoering van de werkgever. Daarom moet de werknemer dit verlof minimaal 2 weken van tevoren schriftelijk bij werkgever aanvragen. Heeft u als werkgever niet binnen één week gereageerd, dan gaat het verlof automatisch in op de aangevraagde dag.

De werkgever kan het zorgverlof enkel weigeren bij zwaarwegende belangen.

Vergoeding en vakantiedagen

Tijdens langdurig zorgverlof heeft de werknemer geen recht op loondoorbetaling. De opbouw van vakantiedagen loopt gedurende het langdurend zorgverlof gewoon door.

Calamiteitenverlof; verlof voor bijzonder gevallen

Wanneer er sprake is van een plotselinge situatie die een direct verlof vraagt, bestaat het recht op calamiteitenverlof. Hierbij valt o.a. te denken aan:

• De werknemer moet zaken regelen rond een sterfgeval in zijn familie.
• De werknemer heeft een ziek familielid voor wie hij moet zorgen of de oppas van zijn kinderen is ziek, zodat hij zelf thuis moet blijven.
• Zijn woonkamer staat onder water vanwege noodweer.
• Inbraak in zijn woning.

De duur van het calamiteitenverlof is afhankelijk van de reden waarom de werknemer het verlof opneemt. Soms is een paar uur voldoende, soms een paar dagen. Betreft de calamiteit ziekte van een thuiswonend kind, partner of ouder, dan kan de werknemer voor de eerste zorgdag calamiteitenverlof opnemen. De tweede dag moet hij een andere vorm van verlof opnemen, namelijk het hierboven besproken kortdurend zorgverlof.

Vergoeding en vakantiedagen

De werknemer heeft recht op zijn normale salaris. In de cao, met de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging kunnen andere afspraken zijn gemaakt. Hiervoor geldt dezelfde regeling als hierboven genoemd onder kortdurend zorgverlof.

Afwijkende rechten op zorgverlof

Over het recht op zorgverlof, de duur en de betaling van het verlof kunnen afwijkende afspraken zijn gemaakt in de cao, met de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging.

U kunt als werkgever slechts gebruikmaken van de negatief afwijkende bepalingen als u als werkgever ook daadwerkelijk gebonden bent aan de cao, door middel van lidmaatschap of door een algemeen verbindend verklaarde cao.

Net als bij het kortdurend zorgverlof geldt zowel voor het langdurig zorgverlof als voor het bijzonder verlof dat eveneens bij cao afgeweken kan worden. Vaak treft men in personeelsreglementen een uitgebreide regeling over bijzonder verlof aan. Dit kan een uitbreiding zijn op de wettelijke regeling. Maar zodra het een beperking is, is dit alleen geldig als de regeling ook in een geldige cao staat.

Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden: ook verlofrechten in informatieplicht werkgever

Deze wet stelt hogere eisen aan de arbeidsvoorwaarden van werkgevers en de informatie die daarover moet worden verstrekt.

Deze nieuwe wet bepaalt dat werkgever, naast de vakantie en snipperdagen, aan moet geven of werknemer nog meer verlof krijgt. Het gaat hier om het verlof dat betaald wordt door werkgever.

Voor de volledigheid, het betreft derhalve niet het geboorteverlof en ouderschapsverlof. Dit is namelijk een uitkering van het UWV.

De verplichting strekt niet zo ver dat de regelingen volledig opgenomen hoeven te worden in de arbeidsovereenkomst. Een verwijzing naar de wet Arbeid en Zorg, cao of personeelsreglement is hierbij voldoende.