Geheimhoudingplicht accountant doorbreken voor vragen van de FIOD?

De beroepsmatige geheimhoudingsplicht van de accountant is een essentieel onderdeel van de door de accountant uit te voeren werkzaamheden. Het schenden van die geheimhoudingsplicht kan onder meer leiden tot een tuchtklacht. Daarop zijn wel uitzonderingen.

Als de FIOD ‘binnen dendert’ in het kader van een strafrechtelijk onderzoek en de administratie in beslag neemt van een cliënt, voelt elke accountant wel de urgentie daaraan mee te werken. Het desgevraagd afgeven van een aanvullende (getuige)verklaring of toelichting op gestelde vragen door de FIOD is echter in beginsel in strijd met de geheimhoudingsplicht. Alleen in het geval de accountant in het strafrechtelijk onderzoek door een rechter-commissaris wordt gehoord als getuige, kan de accountant een verschoonbaar beroep doen op het doorbreken van zijn geheimhoudingsplicht.

Prejudiciële beslissing Hoge Raad

Niet toevallig heeft de Hoge Raad (HR) recent een zogenaamde prejudiciële beslissing gegeven over de inbreuk op het verschoningsrecht van advocaten in het kader van een opsporingsonderzoek van het OM naar een cliënt. Het ging om het inzien van een e-mail wisseling tussen de advocaat en zijn cliënt.

Verschoningsrecht

Weliswaar is het verschoningsrecht van advocaten van een iets andere orde, maar de vergelijking dringt zich op. In case bepaalde de HR dat als dergelijke gegevens moeten worden beoordeeld, of deze vallen onder het verschoningsrecht of niet, dit niet mag worden onderzocht door de officier van justitie of opsporingsambtenaren an sich. Het is – aldus de HR – aan een rechter-commissaris om kennis te nemen van die gegevens en om daarover een oordeel te geven.

Conclusie

Ondanks dat de geheimhoudingsplicht van de accountant en het verschoningsrecht van advocaten inhoudelijk verschillen, is de richting wel duidelijk; inbreuk op beiden dient omgeven te zijn met de maximale rechtelijke waarborgen.

Dit artikel heeft betrekking op het strafrecht. Ook in het belastingrecht kan onder voorwaarden gebruik worden gemaakt van een verschoningsrecht. Daaraan besteden we een volgende keer aandacht. Heeft u naar aanleiding van dit artikel nog vragen of opmerkingen, neemt u dan contact met ons op.