Kort geding tussen Lucio Fontana BV en Omnyacc:
Wat betekent artikel 843a Rv voor accountants?

Op 2 oktober jl. heeft de rechtbank Noord-Holland uitspraak gedaan in het kort geding dat investeringsmaatschappij Lucio Fontana BV had opgestart tegen accountantskantoor Omnyacc.

Lucio Fontana is een vennootschap van zorgondernemer Marius Touwen, oprichter van zorgbedrijf Zorg van de Zaak.

De kort geding procedure draaide om de afgifte van onderdelen uit het controledossier inzake de controle van de jaarrekening 2017 van Zorgeloosch, Dergelijke ‘afgifte’ procedures worden gebaseerd op artikel 843a van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Hoewel de uitspraak in dit kort geding niet ‘baanbrekend’ is, geeft het een goed beeld van de eisen die worden gesteld aan de afgifte vordering.

Feiten en achtergronden

Lucio Fontana nam in 2018 een belang in Zorgeloosch, een bedrijf dat bemiddelt en financieel advies geeft bij echtscheidingen. Een jaar later nam zij het bedrijf helemaal over en zij verstrekte diverse leningen aan het bedrijf.

Omnyacc heeft de jaarrekening 2017 van Zorgeloosch gecontroleerd en gaf een oordeelonthouding af, omdat het niet mogelijk was gebleken om tot een getrouw beeld te komen ten aanzien van de debiteuren en de vooruitgefactureerde omzet. De controleverklaring werd getekend nadat Lucio Fontana een belang had genomen in Zorgeloosch, maar voordat zij ook eigenaar van de rest van het bedrijf werd.

In 2021 heeft Omnyacc op verzoek van Lucio Fontana op haar kantoor inzage verschaft in het bij de jaarrekening 2017 behorende controledossier. In maart 2022 heeft Lucio Fontana vervolgens Omnyacc aansprakelijk gesteld wegens – kort gezegd – schending van de op haar rustende zorgplicht met betrekking tot de accountantscontrole 2017 van Zorgeloosch. De accountants zouden hun werk niet hebben gedaan en met betrekking tot de cijfers zou ondanks de oordeelonthouding toch een verkeerd beeld zijn gegeven. Omnyacc wees aansprakelijkheid af en wees er op dat de koper zelf helemaal geen boekenonderzoek had gedaan.

In februari 2024 heeft Lucio Fontana aan Omnyacc nog een schaderapport gezonden.

Het kort geding

In september 2024 start Lucio Fontana een kort geding procedure tegen Omnyvacc. Zij vordert (o.a.) dat aan haar een afschrift moet worden verstrekt in elektronische vorm van bepaalde, nader omschreven, onderdelen uit het controledossier inzake de controle van de jaarrekening 2017 van Zorgeloosch,

Zij stelt daartoe dat haar na inzage in het controledossier 2017 is gebleken dat de accountants niet hebben gehandeld zoals van een redelijk handelend en redelijk bekwaam extern controlerend accountant verwacht mag worden. Bij de accountantscontrole 2017 is in strijd gehandeld met diverse beroepsregels en voorschriften zoals vastgelegd in de bepalingen uit de nadere voorschriften controle- en overige standaarden (NV COS). Anders dan uit de accountantsverklaring volgt, is gebleken dat de posten onderhanden werk en debiteuren op de balans van Zorgeloosch geen getrouw beeld hebben gegeven van haar vermogen per 31 december 2017.

De investeringen door Lucio Fontana in Zorgeloosch zijn als gevolg daarvan op basis van een onjuiste voorstelling van zaken gedaan, en moeten als verloren worden beschouwd. Het gevorderde controledossier stelt Lucio Fontana in staat om (allereerst) in een tuchtprocedure bij de Accountantskamer haar klachten over de controle van de jaarrekening 2017 en de OKB daarvan te onderbouwen. Bij gegrondverklaring zal Lucio Fontana in een daaropvolgende civiele procedure met behulp van het controledossier haar stellingen onderbouwen.

Oordeel van de rechter

De rechter maakt korte metten met de onderbouwing van de vordering van Lucio Fontana. Afgezien van het feit dat in deze zaak de voor een kort geding vereiste spoedeisendheid ontbreekt, wijst de rechter er op dat de vordering is gegrond op het bepaalde in artikel 843a Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv).

Dit artikel verbindt de toewijsbaarheid van de daar bedoelde vordering tot afgifte van bepaalde documenten aan drie cumulatieve voorwaarden, te weten:

1. Eiser dient een rechtmatig belang te hebben bij afgifte van de gevraagde bescheiden;
2. Het moet gaan om bepaalde bescheiden;
3. Het moet gaan om bescheiden aangaande een rechtsbetrekking waarin eiser of zijn rechtsvoorganger partij is.

Ook dienen de bescheiden ter beschikking te staan of onder berusting te zijn van degene tegen wie de vordering wordt ingesteld. Indien aan deze voorwaarden is voldaan, is degene die de stukken waarvan afgifte wordt gevraagd onder zich houdt toch niet gehouden deze af te geven indien een gewichtige reden zich daartegen verzet of indien redelijkerwijze aangenomen kan worden dat een behoorlijke rechtsbedeling ook zonder afgifte van de gevraagde stukken is gewaarborgd.

Geen ‘Fishing expediton’

Artikel 843a Rv schept dus geen algemeen inzagerecht. Het artikel mag niet worden misbruikt voor een zogenaamde ‘fishing expedition’ naar informatie.

Dit betekent in deze zaak dat Lucio Fontana concreet moet stellen, onder meer, waarom zij een rechtmatig belang heeft bij de gevorderde afgifte van onderdelen van het controledossier. Van een rechtmatig belang is pas sprake als Lucio Fontana zonder de verstrekking van die documenten haar feitelijke stellingen niet kan onderbouwen, de juistheid van relevante stellingen slechts aan de hand van de inhoud van die gevraagde documenten kan worden vastgesteld of de documenten relevant kunnen zijn voor de beoordeling van het geschil.

Van een rechtmatig belang van Lucio Fontana tot afgifte van de gevorderde bescheiden is echter in het kort geding niet gebleken. Lucio Fontana had immers in 2021al inzage gehad in het controledossier. Deze inzage heeft geleid tot de aansprakelijkstelling van Omnyacc en het schaderapport, met daarin een nauwkeurige becijfering van de gestelde schade, vooruitlopend op een mogelijke toekomstige tucht- en civielrechtelijke procedure.

Daarnaast heeft de inzage ook geleid tot de inleidende dagvaarding van de kortgedingprocedure, waarin Lucio Fontana zeer concrete en stellige verwijten heeft gemaakt aan het adres van Omnyacc. Kortom, het rechtmatig belang bij afgifte ontbrak en de vordering van Lucio Fontana werd afgewezen.

Wees waakzaam bij verzoeken tot afgifte

Mocht u als accountant worden geconfronteerd met een verzoek van een wederpartij tot afgifte van bepaalde bescheiden, stem dan niet te snel met dat verzoek in. Er worden strenge eisen gesteld aan het afgifteverzoek zoals opgenomen in artikel 843a Rv. Ga voor u zelf na of aan die voorwaarden is voldaan dan wel dat men bezig is met een ‘fishing expedition’ om aan informatie te komen die vervolgens tegen u wordt gebruikt.

Meer informatie

Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of opmerkingen, of wilt u een ander onderwerp bespreken? Neemt u dan contact met ons op, we helpen u graag.