Aandelentransactie of activa passiva overdracht, wat is het verschil?

04-05-2021 | Regelmatig krijgen wij van klanten vragen over de koop/verkoop van bedrijven en begeleiden wij ook dergelijke transacties. We merken dat in de praktijk soms verwarring ontstaat over wat een ‘koop/verkoop’ van een bedrijf juridisch nu eigenlijk inhoudt en wat de consequenties van de verschillende vormen van overdracht zijn.

Een bedrijfsoverdracht kan plaatsvinden in de vorm van een aandelentransactie of in de vorm van een activa passiva overdracht.

Aandelentransactie

Een aandelentransactie wil zeggen dat de verkoper de aandelen in de te verkopen onderneming overdraagt. Vaak verkoopt een holding zijn aandelen in een werk bv aan een andere holding, maar allerlei andere vormen zijn ook mogelijk. Bij een aandelentransactie blijven álle bezittingen en schulden én ook alle rechten en plichten zoals contracten met leveranciers, contracten met personeel en afnemers, vergunningen en schulden aan de belastingdienst in de onderneming. Er vindt dus een wisseling van de wacht plaats, maar het verkochte bedrijf verandert niet.  Voor de aandelentransactie is altijd een notariële akte nodig, zodat de datum van overdracht vaststaat en daarmee ook de overgang van het risico naar de koper.

Activa passiva overdracht

Bij een activa passiva overdracht wordt (een deel van de) activa en/of passiva van het bedrijf overgedragen. Bij de overdracht van activa valt te denken aan inventaris, personeel, machines of voorraden. Maar ook bijvoorbeeld aan klantportefeuilles, leasecontracten, licenties of het huurcontract van de bedrijfsruimte. Deze laatste kan de koper vaak door een indeplaatsstelling overnemen. Schulden (passiva) kunnen ook worden overgedragen. Debiteuren en crediteuren kunnen achterblijven bij het verkopende bedrijf, maar kunnen ook (gedeeltelijk) overgenomen worden. Overdracht van vorderingen is overigens niet toegestaan zonder medewerking van de schuldenaar.

Voor de IB-ondernemer (de eenmanszaak, vof, maatschap of cv) is een bedrijfsoverdracht altijd een activa passiva transactie, omdat er dan immers geen sprake is van aandelen. Maar ook de bv kan zelf (een gedeelte van) zijn activa en/of passiva overdragen aan een koper. Bijvoorbeeld omdat het risico van een aandelentransactie te groot is voor de koper, of omdat de verkoper een gedeelte van de activiteiten zelf wil houden.

Voordeel van activa passiva transactie

Het grote voordeel van een activa passiva transactie is, is dat het meestal helder is wat er precies wordt overgedragen. Er moet b.v. levering plaatsvinden van machines, wat tastbaar is. Bij een aandelentransactie kunnen er verborgen schulden of verplichtingen in de onderneming zitten, zodanig zelfs dat de koper wellicht wel afgezien zou hebben van de koop, was hij daarvan op de hoogte geweest. Dit laatste is ook de reden dat de koper bij een aandelentransactie vaak de risico’s goed in kaart wil brengen door middel van een Due Diligence onderzoek, waaruit dan vervolgens de nodige garanties en vrijwaringen voortkomen.

Let op het volgende

Bij een activa passiva transactie wordt nog weleens over het hoofd gezien dat contracten niet zonder meer doorlopen bij de koper. Het risico bestaat dat opnieuw met leveranciers en klanten onderhandeld moet worden omdat er een nieuw contract moet worden getekend.

Daarnaast kan er sprake zijn van overgang van onderneming, waardoor personeel automatisch overgaat samen met bedrijfsactiviteiten en met alle verplichtingen die daarbij horen. Ook bij een aandelentransactie kan het zijn dat contracten niet zomaar mee overgaan, omdat er b.v. een ‘change of control’- of ‘change of ownership’-clausule in een contract staat.

Heeft u vragen over een bedrijfsoverdracht?

Neem dan contact op met één van onze gespecialiseerde juristen of met onze afdeling corporate finance.