Bescherming werknemers bij doorstart

Als een onderneming wordt verkocht, dan gaan de werknemers die werkzaam zijn bij die onderneming van rechtswege, d.w.z. automatisch, mee over naar de nieuwe eigenaar. De werknemers houden dan hun opgebouwde rechten in de nieuwe situatie.

Ingeval van een faillissement geldt die bescherming niet. Als de curator de activa van een onderneming verkoopt, dan vindt die verkoop plaats zonder dat de werknemers automatisch mee overgaan naar de nieuwe eigenaar. Maar hoe is het met de werknemersbescherming gesteld in het geval van een pre-pack? Hebben de werknemers dan dezelfde bescherming als bij een overgang van onderneming?

Pre-pack

Bij de pre-pack wordt, op verzoek van de vennootschap die in een zeer slechte financiële situatie verkeert, door de rechtbank een stille bewindvoerder benoemd. Dat is de beoogde curator die gaat onderzoeken of een doorstart van de vennootschap mogelijk is. Het is het vóór faillissement voorbereiden van een doorstart die de curator direct na het uitspreken van het faillissement met machtiging van de rechter-commissaris ten uitvoer brengt. De pre-pack heeft echter (nog) geen wettelijke basis en (daardoor) werken niet alle rechtbanken mee aan de pre-pack.

Werknemersbescherming?

Het Europese Hof heeft in de zogenaamde Smallsteps-uitspraak (de doorstart van een grote kinderdagverblijf organisatie) geoordeeld dat de faillissementsprocedure ‘noodzakelijkerwijs strikt’ moet worden uitgelegd. Een pre-packprocedure valt hier niet onder, omdat niet de liquidatie van de onderneming maar een doorstart wordt beoogd. De pre-pack heeft (volgens het Hof) ten doel de onderneming voort te zetten, dit is anders in een “normale” faillissementssituatie. De werknemers kunnen in de ‘normale situatie’ een beroep op bescherming doen. De pre-pack constructie werd daardoor veel minder aantrekkelijk.

De Hoge Raad was in de Heiploeg-zaak echter van mening dat het Europese Hof in de Smallsteps-zaak onvoldoende was geïnformeerd over het Nederlandse faillissementsrecht en de pre-packprocedure, zodat de Hoge Raad nogmaals aan het Hof prejudiciële vragen heeft gesteld. In het Heiploeg-arrest van 28 april 2022 heeft het Europese Hof vervolgens geoordeeld dat de pre-packprocedure wél valt onder de faillissementsuitzondering van overgang van onderneming, als deze een wettelijke basis heeft in het nationale recht.

Uitspraak Hoge Raad

In zijn uitspraak van 6 oktober jl. past de Hoge Raad dit oordeel toe. De Hoge Raad heeft geoordeeld dat de door een pre-pack voorbereide overgang van onderneming van Heiploeg niet wettelijk is geregeld. Daarom is niet voldaan aan de door het Europese Hof genoemde eis van een wettelijke basis voor een uitzondering op de bescherming van de positie van werknemers.

Er is dus vooralsnog bij een pre-pack sprake van werknemersbescherming, de werknemers gaan in beginsel met behoud van rechten mee over naar de koper, mits (natuurlijk) ook aan de overige vereisten van overgang van onderneming is voldaan.

Overigens is er al sinds 2016 een wetsvoorstel die de pre-pack een wettelijke basis moet geven, het wetsvoorstel Wet continuïteit ondernemingen (WCO), maar de behandeling ervan heeft stilgelegen. De wetgever is nu weer aan zet.

Meer weten over dit onderwerp? Neemt u dan contact op met onze juridische adviseurs.