Mag een werkgever een werknemer dwingen om zich te laten vaccineren?

20-01-2021 | Met de komst van het coronavaccin is het einde van de coronacrisis in zicht. Voor veel ondernemers is dit op het nippertje. Ondanks de steunmaatregelen is de toekomst van bedrijven onzeker. In dat kader krijgen wij veel vragen van werkgevers over het coronavaccin, bijvoorbeeld:

Mag een werkgever een werknemer dwingen om zich te laten vaccineren?

Het korte antwoord op die vraag is ‘nee’. Een werknemer dwingen om zich te laten vaccineren zou inbreuk maken op het recht op bescherming van de lichamelijke integriteit; een werknemer moet dit altijd kunnen weigeren.

Corona en de zorgbranche

Maar hoe zit dat dan in de zorg, waar het van levensbelang kan zijn dat een medewerker gevaccineerd is? Ook daar kan geen sprake zijn van dwang. De werkgever in de zorg mag het wel van zijn medewerkers vragen. En in bepaalde situaties kan de werkgever het gevaccineerd zijn als voorwaarde stellen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de IC verpleegkundige die met coronapatiënten werkt. Wil een verpleegkundige zich niet laten inenten, bijvoorbeeld uit medische overwegingen of geloofsovertuiging, dan moet de werkgever eerst kijken of hetzelfde beschermingsniveau op een andere manier bereikt kan worden, bijvoorbeeld met beschermende kleding. Kan dit niet, dan moet de werkgever kijken of hij de verpleegkundige op een andere manier kan inzetten. Is dit ook niet mogelijk, dan moet worden bekeken of een ontslag – onder strenge voorwaarden – mogelijk is. Het wachten is op rechtspraak over deze vraag.

Recht om te weten of iemand gevaccineerd is?

Deze situatie roept nog veel meer vragen op, zoals of een werkgever eigenlijk wel mag weten of een werknemer wel of niet gevaccineerd is. Het korte antwoord op deze vraag is ook ‘nee’. Het gegeven of een werknemer wel of niet gevaccineerd is valt onder de categorie bijzondere persoonsgegevens en krijgt hierdoor extra bescherming. De verwerking van bijzondere persoonsgegevens is in principe verboden, tenzij er een wettelijke uitzondering geldt.

Hiervan zou sprake kunnen zijn als de werknemer uitdrukkelijk toestemming geeft aan de werkgever om deze gegevens te verwerken, echter de Autoriteit Persoonsgegevens heeft aangegeven dat de werknemer door de gezagsverhouding met de werkgever in deze situatie zijn wil niet vrij kan bepalen.

Alleen de bedrijfsarts mag deze gegevens onder voorwaarden verwerken en kan op basis daarvan oordelen over de inzetbaarheid van een werknemer.

Conclusie en contact

Zolang vaccinatie tegen het coronavirus niet wettelijk verplicht is, heeft de werkgever weinig mogelijkheden om erachter te komen of zijn werknemer gevaccineerd is, laat staan om hem te dwingen zich te vaccineren.

Heeft u vragen over het bovenstaande of andere vragen over de verhouding tussen werkgevers en werknemers? Neem dan contact op met één van onze juristen!