Alles wat u moet weten over ratiofinancieringen

Een ratiofinanciering is een zakelijke financiering waarbij de bank en de zakelijke klant (hierna: de onderneming) afspraken maken over de gevolgen die de financiële performance van de onderneming heeft voor de financiering.

Ratio’s worden ook wel ‘financiële covenants’ genoemd omdat de afspraak in een normverhoudingsgetal of absoluut bedrag wordt uitgedrukt. Er wordt vaak gemakkelijk over ratio’s heen gelezen in een financieringsovereenkomst, ze staan er echter niet voor niets en hebben een belangrijke juridische status in de financieringsovereenkomst.

Allereerst: hoe beoordeelt de bank een financiering?

De belangrijkste drie pijlers waarop een bank een financiering beoordeelt zijn:

1. Vertrouwen in de ondernemer en onderneming
   De bank kijkt hierbij o.a. naar de capaciteiten, kennis en ervaring van de ondernemer, het businessmodel en het trackrecord van de onderneming.
2. De kasstroom
   Wordt er – historisch en geprognosticeerd – voldoende kasstroom gegenereerd om aan de toekomstige financieringsverplichtingen te kunnen voldoen? Hierbij wordt ook gekeken naar vervangings- en noodzakelijke uitbreidingsinvesteringen en een voldoende buffer om tegenslagen op te kunnen vangen.
3. Zekerheden
   Tenslotte wordt gekeken wat de positie van de bank wordt als de verwachtingen niet uitkomen en zekerheden moeten worden uitgewonnen.

Om een financiering goed te kunnen volgen en beheren kan de bank expliciete afspraken maken over de (financiële) performance van de onderneming – de zogenaamde ratio’s of covenants.

Doel van een ratiofinanciering

Het doel van een ratio is dat de bank de kredietwaardigheid van de onderneming kan bewaken en – indien nodig – een instrument in handen heeft om de financieringsvoorwaarden te kunnen wijzigen of zelfs de financiering te kunnen opzeggen.

Intern (bij de bank) wordt een ratio ook vaak gebruikt bij de beoordeling van een financieringsaanvraag. De ratio wordt dusdanig vastgesteld dat de bank in een vroegtijdig stadium een signaal krijgt en nog actie kan ondernemen. Een belangrijke eis is dat de onderneming op dat moment nog financierbaar is.

Wanneer past de bank een ratiofinanciering toe?

Als de bank te weinig comfort ervaart bij een financiering, bijvoorbeeld als er onvoldoende zekerheden zijn, het vermogen zwak is, of de kasstromen net voldoende zijn, kan de bank aanvullende voorwaarden stellen in de vorm van één of meer ratio’s.

Naarmate de risicograad van de financiering toeneemt zal de bank eerder geneigd zijn om ratio’s toe te passen toe. Dit speelt bijvoorbeeld bij een onderneming met een zwak vermogen en een hoge kasstroom of bij een onderneming met weinig zekerheden en een hoge kasstroom.

Wat gebeurt er als een ratio niet wordt gehaald?

Als de onderneming niet aan de afgesproken ratio’s voldoet zal de bank dit primair schriftelijk bevestigen en vervolgens kan de bank:

1. Een ‘waiver’ verlenen
   Dit betekent dat de bank tijdelijk toestaat en accepteert dat niet aan de ratio’s wordt voldaan. Binnen deze toegestane ‘waiverperiode’ zal de onderneming weer binnen de pas moeten gaan lopen. Afhankelijk van de bank en (de situatie van) de onderneming kan een ‘waiverfee’ aan de onderneming in rekening worden gebracht.
2. De rentetarieven verhogen
   Wanneer niet wordt voldaan aan de ratio’s neemt het risico voor de bank toe en daarmee ook de risicotoeslag in het rentepercentage.
3. De onderneming strakker gaan volgen en het beheer intensiveren door een speciale afdeling: bijzonder of intensief beheer.
4. Aanvullende zekerheden bedingen of voorwaarden aanpassen.
5. De financiering opzeggen
   Dit is de zwaarste en uiterste sanctie die niet lichtvaardig genomen zal worden. Deze maatregel is ook afhankelijk van de financieringsvorm en de algemene voorwaarden van de bank.

Bij wie wordt een ratiofinanciering toegepast?

1. Omvang
   Een ratiofinanciering vergt intensief (en dus kostbaar) beheer en wordt daarom selectief toegepast. Het vaststellen van een ratio is altijd maatwerk en zal met name bij grotere en complexere financieringen worden toegepast (indicatie: omzet > EUR 10 mio, meer dan 50 werknemers, balanstotaal > EUR 5 mio en/of financiering > EUR 5 mio).
2. Informatie
   De bank bewaakt de ratio’s aan de hand van financiële informatie die de onderneming periodiek aanlevert. Hiervoor moet de financiële informatievoorziening van de onderneming goed op orde zijn (bijv. kwartaal- of halfjaarcijfers of liquiditeitsprognoses). De cijfers moeten tijdig beschikbaar zijn, kwalitatief goed en betrouwbaar zijn. De haalbaarheid hiervan zal de bank meewegen bij haar beoordeling van de financiering.
3. Rechtspersoon
   Bovendien zullen ratio’s hoofdzakelijk bij B.V.’s of N.V.’s worden ingezet. En eventueel bij stichtingen, verenigingen, coöperaties en buitenlandse rechtspersonen. De ratio’s gelden meestal op geconsolideerd niveau tenzij een onderneming vennootschappelijk (stand alone) wordt gefinancierd.

Voorbeelden ratio’s

Tenslotte beschrijven we hieronder enkele voorbeelden van ratio’s met de kanttekening dat de formules algemeen zijn en dat de definities per bank kunnen verschillen vanwege interne regelgeving. Ook de normering van de uitkomsten zijn per bank verschillend en afhankelijk van de risico-acceptatie van de bank.

Debt Service Coverage Ratio of DSCR

Een belangrijk kengetal is de zgn. DSCR (soms ook DSR genoemd), die gericht is op de bewaking van de kasstroom. De DSCR geeft de buffer aan tussen de beschikbare cash flow uit de bedrijfsactiviteiten en de benodigde cash flow voor de (jaarlijkse) rente- en aflossingsverplichtingen. Banken hanteren hiervoor minimaal een factor 1,3. Dat wil zeggen dat de (verwachte) beschikbare cash flow dus minimaal 30% hoger moest zijn dan de benodigde cash flow voor rente en aflossing. Deze ruimte kan vereist zijn voor investeringen of voor het opvangen van tegenvallende resultaten.

Daarnaast zal de gewenste ratio sterk afhankelijk zijn van en hoger worden gesteld wanneer o.a.:

• de kapitaalintensiviteit hoog is
• de activa verouderd zijn
• de kasstroom volatieler is
• de solvabiliteit te laag is

Interest Coverage Ratio (ICR)

De ICR (of ook wel interest dekkingskengetal genoemd) geeft aan hoeveel maal een onderneming haar rentekosten verdient. Het is een maatstaf voor de mate waarin het bedrijfsresultaat of kasstroom kan terugvallen zonder dat de onderneming in financiële moeilijkheden komt. De waarde dient in ieder geval groter te zijn dan 1 om niet in de problemen te komen maar afhankelijk van de situatie hanteren banken normaliter de norm van 3 tot 5.

Debt to EBITDA

Debt to EBITDA is a een kengetal waarmee inzicht wordt verkregen in de verhouding van het vreemd vermogen ten opzichte van de kasstroom. Deze ratio geeft een inschatting van de termijn waarop een onderneming haar schuld kan aflossen. De Debt to EBITDA ratio wordt met name gebruikt voor de inschatting van het (krediet)risico. Hoe hoger de Debt to EBITDA ratio des te hoger het risico.

Het is ook vaak een eerste toets om te beoordelen of een onderneming niet overgefinancierd is. Normaliter dient de ratio maximaal 3 à 4 te bedragen, afhankelijk van de overige beoordelingscriteria.

Meer weten?

Volg de cursus Bedrijfsfinanciering op 3 juli 2024 of neem contact met ons op..

Nb. dit artikel is eerder gepubliceerd op de website van Accountancy Vanmorgen.